Các tác dụng phụ của Canxi

Các nghiên cứu đã khẳng định rõ ràng việc cung cấp canxi rất hữu ích trong phòng ngừa và điều trị chứng loãng xương. Tuy nhiên, những người trưởng thành sống trong cộng đồng hiếm khi quan tâm hoặc không nhận thức được tác dụng phụ tiềm ẩn của việc bổ sung canxi với liều lượng cao hoặc không thích hợp.

Canxi là một thành phần tích hợp quan trọng của cơ thể con người và rất quan trọng đối với sức khỏe con người. Canxi là một khoáng chất thiết yếu để cấu tạo nên xương và răng. Tim, dây thần kinh và hệ thống đông máu trong cơ thể cũng cần sự góp mặt của canxi để có thể hoạt động một cách hiệu quả.

Xương và răng chứa hơn 99% canxi trong cơ thể con người. Ngoài ra, máu, cơ bắp và các mô khác có chứa một hàm lượng nhỏ canxi. Canxi trong xương có thể được sử dụng như một chất dự trữ có thể được giải phóng vào cơ thể khi cần thiết. Nồng độ canxi trong cơ thể có xu hướng suy giảm khi chúng ta già đi vì nó được thải loại ra khỏi cơ thể qua mồ hôi, các tế bào da và chất thải. Ngoài ra, khi phụ nữ già đi, khả năng hấp thụ canxi có xu hướng suy giảm do lượng estrogen giảm. Sự hấp thụ canxi có thể khác nhau tùy thuộc vào chủng tộc, giới tính và độ tuổi. Xương luôn phá vỡ và xây dựng lại và canxi cần thiết cho quá trình này. Uống thêm canxi giúp xương xây dựng lại đúng cách và chắc khỏe.

Thực phẩm giàu canxi phổ biến hiện nay là sữa và các sản phẩm từ sữa, một số loại rau như cải xoăn và bông cải xanh. Bên cạnh đó nước ép cam quýt, nước khoáng, cá đóng hộp có xương và các sản phẩm đậu nành cũng giàu canxi. Ngoài ra Canxi cũng được dùng như một chất bổ sung. Canxi thường được dùng bằng đường uống để điều trị và ngăn ngừa tình trạng thiếu canxi của cơ thể. Chúng cũng được sử dụng cho các vấn đề sức khỏe liên quan đến nồng độ canxi thấp bao gồm chuột rút cơ (chứng tứ chi tiềm ẩn), loãng xương (xương yếu do mật độ xương thấp), còi xương (một tình trạng ở trẻ em liên quan đến mềm xương do thiếu canxi) và nhuyễn xương (một tình trạng xương mềm và khiến bệnh nhân cảm thấy đau đớn).

Canxi đôi khi cũng được bổ sung bằng đường uống để giảm hàm lượng hormone tuyến cận giáp (cường cận giáp) và các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS), cùng với nhiều bệnh lý khác. Canxi cacbonat được dùng bằng đường uống như một loại thuốc kháng axit chữa “chứng ợ nóng”. Canxi cacbonat và canxi axetat cũng được dùng bằng đường uống để làm giảm mức phốt phát ở những bệnh nhân bị bệnh thận.

2.1 Khi dùng bằng đường uống

Canxi được chứng minh là an toàn tuyệt đối đối với hầu hết mọi người khi dùng bằng đường uống và với lượng khuyến cáo (khoảng 1000-1200 mg mỗi ngày). Canxi có thể gây ra một số tác dụng phụ nhỏ như ợ hơi hoặc đầy hơi tuy nhiên chúng thường không quá nghiêm trọng. Nhưng canxi có thể không an toàn khi dùng đường uống với liều lượng cao. Viện Y học Hoa Kỳ đã thiết lập mức tiêu thụ canxi mà cơ thể có thể dung nạp hàng ngày (UL) đối với canxi là 2000mg cho người lớn từ 19-50 tuổi và 1500mg cho người lớn từ 51 tuổi trở lên.

Uống nhiều hơn lượng canxi này hàng ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng, chẳng hạn như nồng độ canxi trong máu quá cao và hội chứng kiềm sữa, một tình trạng có thể dẫn đến sỏi thận, suy thận hoặc thậm chí tử vong. Cũng có nhiều lo ngại rằng canxi bổ sung có thể làm tăng nguy cơ đau tim cũng như các bệnh lý liên quan đến tim.

Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung canxi, thường với lượng vượt quá mức tiêu thụ hàng ngày được khuyến nghị là 1000-1300 mg mỗi ngày, có liên quan đến việc tăng nguy cơ đau tim ở người lớn tuổi. Những nghiên cứu khác cho thấy không có mối liên hệ nào giữa việc bổ sung canxi và nguy cơ đau tim. Điều này có thể được giải thích là do một số nhóm có nguy cơ mắc bệnh tim gia tăng trong khi những nhóm khác thì không.

Các nhà khoa học khuyến cáo nên tiếp tục tiêu thụ đủ lượng canxi để đáp ứng nhu cầu hàng ngày, nhưng tránh vượt quá ngưỡng khuyến nghị. Hãy chắc chắn rằng tổng lượng canxi từ cả nguồn thực phẩm và bổ sung không vượt quá 1000-1200mg canxi mỗi ngày. Để tính lượng canxi trong chế độ ăn uống, hãy đếm 300mg/ngày từ thực phẩm không sữa cộng với 300 mg/cốc sữa hoặc nước cam. Ngoài ra, nếu cần bổ sung canxi cùng với canxi trong chế độ ăn uống, hãy cân nhắc sử dụng những loại thực phẩm bổ sung cung cấp kết hợp cả canxi cùng với vitamin D.

2.2 Khi dùng bằng đường tiêm qua đường tĩnh mạch

Cũng giống như bổ sung qua đường uống, canxi được chứng minh an toàn tuyệt đối và phù hợp đối với hầu hết mọi người khi được tiêm qua đường tĩnh mạch

2.3 Những lưu ý khi sử dụng thuốc bổ sung canxi

Lưu ý khi sử dụng thuốc bổ sung canxi cho bà mẹ đang mang thai và đang cho con bú:

Canxi an toàn tuyệt đối khi dùng bằng đường uống với lượng khuyến cáo trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Tuy nhiên chưa có đủ bằng chứng khoa học để chứng minh sự an toàn của việc sử dụng canxi qua đường tĩnh mạch trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Canxi có thể không an toàn cho phụ nữ có thai khi dùng đường uống với liều lượng cao. Viện Y học Hoa Kỳ đặt ra cùng một mức tiêu thụ canxi hàng ngày có thể dung nạp được (UL) cho tất cả phụ nữ dựa trên độ tuổi cho dù họ có mang thai hay không: 9-18 tuổi, 3000mg; 19-50 tuổi, 2500 mg.

Liều cao hơn có thể làm tăng nồng độ phốt pho cao và giảm nồng độ của hormon tuyến cận giáp ở trẻ sơ sinh trong khi mang thai và khi sinh qua đó làm tăng nguy cơ co giật ở trẻ sơ sinh. Đảm bảo tránh bổ sung quá nhiều canxi trong thai kỳ. Hãy chắc chắn rằng tổng lượng canxi từ cả nguồn thực phẩm và nguồn bổ sung canxi không vượt quá 1000-1200mg canxi mỗi ngày trừ khi được các bác sĩ yêu cầu. Một số phụ nữ có thể được kê đơn bổ sung canxi để ngăn ngừa tình trạng huyết áp cao khi mang thai. Để tính lượng canxi trong chế độ ăn uống, hãy đếm 300mg / ngày từ thực phẩm không sữa cộng với 300 mg / cốc sữa hoặc nước cam tăng cường.

Lưu ý khi sử dụng thuốc bổ sung canxi cho trẻ em:

Canxi an toàn tuyệt đối với hầu hết trẻ em khi dùng đường uống với lượng khuyến cáo. Lượng khuyến cáo thay đổi tùy theo độ tuổi như sau: Từ 1-3 tuổi, 700 mg mỗi ngày; 4-8 tuổi, 1000mg mỗi ngày; 9-18 tuổi, 1300 mg mỗi ngày. Nhưng canxi có thể không an toàn khi dùng bằng đường uống với liều lượng cao hơn.

Uống nhiều hơn lượng canxi được khuyến nghị hàng ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng. Trẻ em nên được khuyến cáo tiếp tục tiêu thụ đủ lượng canxi để đáp ứng nhu cầu hàng ngày, không nên thiếu nhưng cũng không nên thừa hàm lượng canxi.

Lưu ý khi sử dụng thuốc bổ sung canxi cho một số đối tượng đặc biệt khác:

• Nồng độ axit dạ dày thấp (achlorhydria): Những người có nồng độ axit dạ dày thấp hấp thụ canxi ít hơn nếu uống canxi khi đói. Tuy nhiên, tình trạng này dường như không làm giảm sự hấp thụ canxi nếu canxi được dùng cùng với thức ăn. Lời khuyên dành cho những người mắc chứng achlorhydria là nên uống bổ sung canxi trong bữa ăn.
• Nồng độ phốt phát trong máu cao (tăng phốt phát trong máu) hoặc thấp (giảm phốt phát trong máu): Canxi và phốt phát phải cân bằng trong cơ thể. Dùng quá nhiều canxi có thể làm sự cân bằng này bị ảnh hưởng và gây hại cho cơ thể. Nên uống bổ sung canxi khi có sự chỉ định và hướng dẫn của các bác sĩ.
• Tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp): Canxi có thể cản trở việc điều trị thay thế hormone tuyến giáp. Uống thuốc canxi và thuốc tuyến giáp cách nhau ít nhất 4 giờ.

Nên tránh dùng canxi nếu đang mắc một trong những tình trạng sau đây:

• Chức năng thận kém: Việc bổ sung canxi có thể làm tăng nồng độ canxi trong máu ở những người có chức năng thận kém
• Hút thuốc: Những người hút thuốc hấp thụ ít canxi hơn từ dạ dày
• Đột quỵ: Nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng phụ nữ lớn tuổi bị đột quỵ, uống bổ sung canxi trong 5 năm trở lên có thể làm tăng nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ. Cần nghiên cứu thêm để xác định xem có nên tránh bổ sung canxi cho những người đã bị đột quỵ hay không.

Cơ thể con người cần canxi để xây dựng và duy trì một hệ xương chắc khỏe cũng như ổn định hoạt động của một số cơ quan, hệ cơ quan như tim, cơ, dây thần kinh…. Canxi có thể được cơ thể hấp thụ từ thức ăn hoặc thông qua thuốc bổ sung canxi. Một số nghiên cứu đã cho thấy rằng canxi được bổ sung cùng vitamin D có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như bảo vệ cơ thể chống lại ung thư, bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp….

Nguồn tham khảo: everydayhealth.com, webmd.com, medicinenet.com, mayoclinic.org