Tại sao gây mê cho người có tiền sử suyễn phải chú ý việc sử dụng corticoid?

Hỏi

Chào bác sĩ,

Bác sĩ cho em hỏi khi phải tại sao gây mê cho người có tiền sử suyễn phải chú ý việc sử dụng corticoid? Nếu không kiểm tra trước thì có nguy hiểm không? Cảm ơn bác sĩ tư vấn.

Khách hàng ẩn danh

Trả lời

Được giải đáp bởi BSCK II Đinh Văn Lộc – Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Chào bạn,

Với câu hỏi “Tại sao gây mê cho người có tiền sử suyễn phải chú ý việc sử dụng corticoid?”, bác sĩ giải đáp như sau:

Thăm khám bệnh nhân hen suyễn trước gây mê phẫu thuật bao gồm điều trị các đợt hen cấp tính và kiểm soát các triệu chứng mãn tính, bao gồm cả các triệu chứng hen do gắng sức và về đêm. Quản lý dược lý bao gồm việc sử dụng các tác nhân kiểm soát như corticosteroid dạng hít, thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (thuốc chủ vận beta và thuốc kháng cholinergic), theophylline, chất điều chỉnh leukotriene và các chiến lược gần đây hơn như sử dụng kháng thể kháng immunoglobulin E (IgE) (omalizumab) , kháng thể kháng IL5, và kháng thể kháng IL4 / IL13 ở những bệnh nhân được chọn. Thuốc giảm nhanh cơn hen bao gồm thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn, corticosteroid toàn thân và ipratropium.

Đối với tất cả, trừ những bệnh nhân bị ảnh hưởng nặng nề nhất, mục tiêu cuối cùng là ngăn ngừa các triệu chứng, giảm thiểu bệnh tật do các đợt cấp và ngăn ngừa cơn hen tái phát xảy ra trong và sau gây mê phẫu thuật.

Một đánh giá của Cochrane cho thấy corticosteroid dạng hít có hiệu quả vượt trội hơn so với thuốc kháng leukotriene khi được sử dụng đơn trị liệu ở người lớn và trẻ em bị hen dai dẳng. Tính ưu việt của corticosteroid dạng hít rõ rệt nhất ở bệnh nhân hen suyễn có tắc nghẽn đường thở mức độ trung bình. Hướng dẫn của Sáng kiến ​​Toàn cầu về Bệnh hen suyễn (GINA) năm 2019 xác định corticosteroid dạng hít là loại thuốc kiểm soát ưu tiên được lựa chọn cho trẻ em và người lớn.

Đối với phẫu thuật và gây mê tự chọn ở bệnh nhân có tiền sử hen suyễn, tình trạng hen nên được kiểm soát và bệnh nhân không được thở khò khè, với lưu lượng đỉnh lớn hơn 80% dự đoán. Nếu cần, bệnh nhân nên dùng một đợt steroid ngắn (60 mg prednisone mỗi ngày hoặc tương đương) trước khi phẫu thuật để đạt được mục tiêu 27 – 28 ngày .

Nếu bệnh nhân dùng thuốc thường xuyên thì không được ngưng điều trị. Bất kỳ bệnh nhân nào trước đây đã từng nhập viện vì cơn hen nên được đánh giá cẩn thận, vì phản ứng của đường thở vẫn tồn tại trong vài tuần sau cơn hen, nhất là trong quá trình gây mê và phẫu thuật

Chuẩn bị trước phẫu thuật

Nếu được đánh giá trước đủ thời gian, bệnh nhân nên được khuyên ngừng hút thuốc ít nhất 2 tháng trước khi phẫu thuật. Điều này sẽ cho phép sự phục hồi tốt nhất của quá trình thanh thải chất nhầy trong phế quản. Chức năng phổi nên được cải thiện về mức cơ bản hoặc gần mức cơ bản nhất có thể bằng cách tối ưu hóa thuốc và tuân thủ, hoặc xem xét một đợt điều trị ngắn hạn bằng corticosteroid đường uống. Methylprednisolone 40mg uống trong 5 ngày trước khi phẫu thuật đã được chứng minh là làm giảm khò khè sau đặt nội khí quản ở những bệnh nhân mới được chẩn đoán hoặc phổi đàn hồi kém với tắc nghẽn đường thở có thể hồi phục.Nếu bệnh nhân được đánh giá đầu tiên ngay trước khi phẫu thuật và chỉ định dùng steroid, thì corticosteroid tĩnh mạch có thể hữu ích. Sự ức chế chức năng thượng thận quanh phẫu thuật do steroid gây ra khó có thể xảy ra trừ khi bệnh nhân đã dùng steroid toàn thân trên 2 tuần trong vòng 6 tháng trước đó và đang trải qua một cuộc phẫu thuật hoặc căng thẳng lớn. Những bệnh nhân này nên được kê đơn một loại steroid tác dụng ngắn như hydrocortisone (ví dụ 100mg tiêm tĩnh mạch mỗi 8 giờ) trong thời gian chu kỳ phẫu thuật. Liệu pháp giãn phế quản tác dụng ngắn được đưa ra dự phòng có khả năng có lợi. Phẫu thuật chọn lọc không nên được thực hiện khi có co thắt phế quản đang hoạt động, và nguyên nhân (ví dụ như nhiễm trùng đường hô hấp mới) và các triệu chứng cần được điều trị tích cực cho đến khi bệnh nhân trở lại tình trạng ban đầu.

Nếu không kiểm tra trước việc sử dụng corticoid thì các nguy cơ có thể xảy ra trong quá trình gây mê và giai đoạn sau phẫu thuật: Co thắt phế quản có thể gây ra bằng nội soi thanh quản, đặt nội khí quản, hút dịch đường thở, khí thở vào lạnh và rút nội khí quản. Tăng trương lực đường thở do kích thích phế vị do nội soi, bơm khí màng bụng, hoặc căng nội tạng. Việc áp dụng quá nhiều mức PEEP có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ứ đọng khí

Chuẩn bị cho bệnh nhân bị hen suyễn để phẫu thuật

Bệnh nhân bị hen suyễn có nguy cơ bị các biến chứng trong và sau khi phẫu thuật. Các biến chứng này bao gồm co thắt phế quản cấp tính do đặt nội khí quản, giảm oxy máu và có thể tăng CO2 máu, giảm hiệu quả ho, xẹp phổi và nhiễm trùng đường hô hấp, và nếu có tiền sử dị ứng, phản ứng với tiếp xúc latex hoặc một số chất gây mê.

Các hành động sau đây được khuyến nghị để giảm nguy cơ biến chứng trong quá trình phẫu thuật:

• Trước khi phẫu thuật, hãy xem lại mức độ kiểm soát hen suyễn, sử dụng thuốc (đặc biệt là corticosteroid đường uống toàn thân trong vòng 6 tháng qua), và chức năng phổi.
• Cung cấp thuốc trước khi phẫu thuật để cải thiện chức năng phổi nếu chức năng phổi không được kiểm soát tốt. Có thể cần một đợt ngắn thuốc uống corti toàn thân.
• Đối với bệnh nhân dùng corticosteroid đường uống trong 6 tháng trước phẫu thuật và đối với một số bệnh nhân được chọn điều trị corticoid liều cao kéo dài, tiêm tĩnh mạch 100mg hydrocortisone mỗi 8 giờ trong thời gian phẫu thuật và giảm liều nhanh chóng trong vòng 24 giờ sau phẫu thuật.

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Vinmec. Chúc bạn có thật nhiều sức khỏe.

Trân trọng!